Każdy pracownik, który jest zatrudniony w ramach danego zakładu przynajmniej przez rok czasu, może z powodzeniem korzystać z płatnego urlopu wypoczynkowego. Upoważnia on do podjęcia nawet 26 dni wolnych, które następują jeden po drugim. Co ważne, obecnie w pełni dopuszczalna jest sytuacja, w której urlop z dwóch następujących po sobie lat sumuje się. Sprawia to, że pracownik może być nieobecny w pracy nawet przez półtora miesiąca. Z drugiej jednak strony taka ewentualność może zaburzać rytm harmonogramu pracy. Dlatego w wielu zakładach pracy zaległe urlopy nie są wydawane, a zamiast nich pracownikom przysługują ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop. Zaznaczyć należy, że dotyczy to jedynie pracodawców, którzy opracowali własny regulamin wynagradzania. W innej sytuacji niezbędne wydaje się być stosowanie przepisów prawa pracy, które jednoznacznie wskazują na to, że możliwe jest wykorzystanie zaległego urlopu w każdym czasie.
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy nie różni się znacząco od tego, które pobierane jest w ramach podstawowej realizacji obowiązków zawodowych. Wynika to z faktu, że jest to praktycznie jedyny z urlopów, który jest w stu procentach płatny. Przysługuje on każdemu pracownikowi bez względu na staż pracy, jednak jego wymiar w danej sytuacji może znacząco się różnić. W obowiązującym porządku prawnym osoby, które pozostają w zatrudnieniu mniej niż przez 10 lat, otrzymują jedynie 20 dni urlopu wypoczynkowego. Natomiast pracownicy z większym stażem mogą liczyć na dodatkowe 6 dni płatnych dni wolnych. Sprawia to, że ludzie coraz częściej decydują się na wykazywanie licznych okresów, które mogą zostać następnie wliczone w poczet standardowego stażu pracy.
Istnieje pewna szczególna kategoria urlopów, która jest w pełni wynagradzana tak jak urlop wypoczynkowy. Jest to tak zwane wolne od pracy okolicznościowe. Jedynie dwie przesłanki uzasadniają skorzystanie z tego dobrodziejstwa. Pierwszą z nich jest udział w pogrzebie osoby najbliższej. Jak powszechnie wiadomo, taka okoliczność wymaga naszego zaangażowania, przez co niecelowe jest wtedy pozostawanie w miejscu pracy. W innej sytuacji możliwe jest uzyskanie aż 2 dni wolnych. Dotyczy to sytuacji, w których organizujemy ślub własnego dziecka. Jak wiadomo, są to czynności czasochłonne, dlatego ustawodawca zdecydował się na przekazanie nam dodatkowych dni wolnych w przypadku wystąpienia takich okoliczności. Także wtedy, gdy spraw dotyczy nas bezpośrednio, możemy uzyskać dodatkowe wolne, aby móc stanąć na ślubnym kobiercu. Są to kwestie incydentalne, dlatego ustawodawca nie zdecydował się na uregulowanie, ile dni wolnych możemy w ten sposób wykorzystać.
W ramach przyznanego nam w ramach urlopu wypoczynkowego możemy skorzystać z 4 dni urlopu na żądanie. Jest on tak samo płatny jak inne dni urlopu. Jego dobrodziejstwo polega na tym, że w przypadku wystąpienia nagłej okoliczności możemy zakomunikować pracodawcy, że w danym dniu nie dotrzemy do miejsca pracy. Nie jest tutaj nawet zasadne podawanie powodu, ponieważ jakiekolwiek tłumaczenia w tym zakresie są całkowicie niepotrzebne. Sam kodeks pracy jednoznacznie wskazuje, że pracownikowi przysługuje kilka dni urlopu w roku na żądanie. Tym samym pracodawca nie musi się ustosunkowywać do naszego żądania, ponieważ przepisy jednoznacznie wskazują, że musi on udzielić nam wolnego.
Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki, których dochowanie wydaje się być nieodzowne w systemie pracy ciągłej. Przede wszystkim mogą wystąpić przypadki, w których pracodawca nie będzie w stanie zapewnić nam zastępstwa. Niestety, w tej szczególnej sytuacji nie będziemy mogli skorzystać z urlopu na żądanie, przez co konieczne jest wybranie się do zakładu pracy celem wykonywania obowiązków zawodowych. Ponadto niektóre branże są całkowicie wyłączone z możliwości uzyskania wskazanego rodzaju urlopu. Dotyczy to przede wszystkim personelu medycznego oraz administracyjnego szpitali. Tam stosowany jest system pracy równoważnej, który polega na możliwości poszerzenia długości dyżurów lekarzy czy pielęgniarek. Tym samym nie mogą oni przedwcześnie uwolnić się z wykonywania nałożonych na nich obowiązków.
Warto nadmienić, że osoby wybierające się na dłuższy urlop wypoczynkowy, otrzymują specjalne świadczenie socjalne wypłacane przez zakład pracy. Są to tak zwane wczasy pod gruszą. Co do zasady wypłacane są one jedynie wtedy, gdy pracownik wrócił już z urlopu. Kłóci się to z zasadami uczciwości, w myśl których środki powinny być przyznane pracownikowi na pokrycie kosztów wyjazdu. Należy jednak zaznaczyć, że w wielu regulaminach pracy umieszczane są specjalne postanowienia w tym zakresie. I tak każda osoba, która chce uzyskać rychło świadczenie, powinna złożyć w dziale kadrowym odpowiedni wniosek. Po jego pozytywnej weryfikacji możliwe jest uzyskanie znacznej sumy pieniędzy, która będzie mogła zostać przeznaczona na sfinansowanie wymarzonej wakacji. Nie stoi to oczywiście na przeszkodzie ubiegania się o dodatkowe dotacje z tytułu uczestnictwa w pracowniczych planach kapitałowych bądź innych funduszach, które współfinansują takie przedsięwzięcia.
Wielu pracowników, którzy korzystają z wydłużonych norm urlopowych, martwi się o kolejną wypłatę po powrocie do pracy. Wynika to z faktu, że część dni wolnych była bezpłatna. Nie należy obawiać się jednak takiej sytuacji nadmiernie, bowiem pracodawcy wychodzą naprzeciw oczekiwaniom swoich podwładnych i tworzą w tym zakresie specjalne fundusze socjalne. Tym samym pracownik, który korzystał z bezpłatnych dni wolnych, może w powodzeniem ubiegać się o rekompensatę. Bardzo ważne jest jednak, aby wykazać, że poczyniony wyjazd miał dla niego charakter odkrywczy. Dlatego zaleca się, aby wakacje życia zamienić w długotrwały wyjazd szkoleniowy, którego celem było nabycie szerokiej wiedzy i umiejętności w określonej dziedzinie. Jak wiadomo, takie wyjazdy są praktykowane niemal powszechnie, dlatego nie powinno być większych problemów z udowodnieniem takiego stanu rzeczy. Dobrze jest jednak zbierać odpowiednie środki dowodowe.
